اجلاس تهران، فریاد استقلال‌طلبانه از استکبار جهانی

تاریخچه جنبش عدم تعهد

جنبش کشور‏های غیر‌متعهد، جنبش عدم انسلاک یا جنبش عدم تعهد در سال ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۳۴۰ خورشیدی در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه سرمایه‌داری (امپریالیسم)، قرار داشتند، تشکیل شد.

 نام جنبش ابتدا «Non-Commitment» به معنی «غیرمتعهد» بود اما سریعاً به نام جدید تغییر یافت؛ با این حال در فارسی این جنبش به همان نام «غیرمتعهد» شناخته می‌شود و با اتمام دوران جنگ سرد، هم اکنون اعضای این جنبش را اکثراً کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند.

اعضای جنبش عدم تعهد

 53 کشور از قاره آفریقا ، 38 کشور از قاره آسیا، 26 کشور از آمریکای لاتین و یک کشور از اروپا (بلاروس) عضو رسمی جنبش هستند و هائیتی و سنت کیس و نویس دو عضو جدید این جنبش هستند که در اجلاس سپتامبر ۲۰۰۶ سران عدم تعهد در هاوانا به آن پیوستند. ۱۵کشور و ۷سازمان بین المللی نیز عضو ناظر جنبش عدم تعهد هستند.

سران اولین اجلاس جنبش شرکت کننده درعدم تعهد در بلگراد- سال ۱۹۶۱.

از راست به چپ یوسیپ بروز تیتو، احمد سوکارنو، جمال عبدالناصر، قوام نکرومه و جواهر لعل نهرو

شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد:

شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، از صبح امروز پنجشنبه با سخنرانی رهبر معظم انقلاب در محل سالن اجلاس سران در تهران آغاز به‌کار می‌کند.

  برگزاری شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران که با سخنرانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی آغاز به‌کار می‌کند، مهم‌ترین رویداد سیاسی روز دنیاست که نگاه مهرورزانه‌ ملتها و دولتهای بیش از 120 کشور جهان را به ایران اسلامی معطوف کرده است.

قریب 30 تن از مقامات بلندپایه لشکری و کشوری از جمله سران قوا، آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی رئیس مجلس خبرگان رهبری و آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از جمله مدعوین ویژه مراسم افتتاحیه این اجلاس هستند.

در این اجلاس که پس از اجلاسیه‌های سازمان ملل بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین نشست سران کشورهاست، 3 پادشاه، 24 رئیس‌جمهور، 8 نخست وزیر، 9 معاون رئیس جمهور، 2 رئیس مجلس و  9 نماینده ویژه از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد حضور خواهند یافت.

همچنین دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرکل اتحادیه عرب، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی نیز، برای شرکت در اجلاس شانزدهم «نم» به تهران سفر کرده‌اند.

در دو روز گذشته هم نشست وزرای خارجه کشورهای غیرمتعهد در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد که در این نشست‌ دو روزه، بیش از 50 وزیر خارجه به تبیین دیدگا‌ه‌های خود درباره مهم‌ترین مسائل روز جهان پرداختند که تعداد آنان با توجه به وزرای خارجه همراه هیئت‌های تازه‌وارد به 80 نفر ارتقاء خواهد یافت.

در مجموع بر اساس آمار اعلام شده، از میان هیئت‌های دیپلماتیک 120 کشور عضو سازمان ملل متحد که برای شرکت در شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد به کشورمان آمده‌اند، بیش از 50 هیئت در حد سران شرکت کرده‌اند.

در حال حاضر کوبا، مصر و ایران (روسای سابق، کنونی و آینده) اعضای تروئیکای نم را تشکیل می‌دهند و در نشست امروز ریاست این جنبش از مصر به مدت سه سال به ایران واگذار خواهد شد.

براساس توافقات صورت گرفته ونزوئلا رئیس بعدی جنبش خواهد بود و با ریاست ایران بر جنبش، تروئیکای جنبش عدم تعهد را مصر، ایران و ونزوئلا عهده‌دار خواهند شد.

در تیرماه 1388 و در جریان اجلاس پانزدهم سران در شرم الشیخ مصر، ریاست جمهوری اسلامی ایران بر جنبش و نشست سران عدم تعهد با اجماع به تصویب رسید.

جنبش عدم تعهد در سال 1340 شمسی ( 1961 میلادی) در گرماگرم جنگ سرد با تلاش رهبرانی همچون نهرو، سوکارنو، جمال عبدالناصر و تیتو با هدف وحدت بین کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه کاپیتالیسم قرار داشتند، بنیان گذاشته شد، اما با خاتمه جنگ سرد، هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهد و اکثر کشورهای در حال توسعه اعضای آن را تشکیل می‌دهند.

اجلاس‌های سران عدم تعهد به ترتیب در بلگراد در سال‌ 1961، قاهره 1964، لوزاکا 1970، الجزیره 1973،  کلمبو 1976، هاوانا 1979، دهلی نو 1983، حراره 1986، بلگراد 1989، جاکارتا 1992، کارتاگینا 1995، دوربان 1998، کوالالامپور 2003، هاوانا 2006، شرم الشیخ 2009 برگزار و قرار است تهران شهریور ماه میزبان شانزدهمین نشست سران جنبش عدم تعهد به عنوان دومین سازمان بین الدولی بزرگ جهان پس از سازمان ملل متحد با 120 عضو اصلی باشد.

53 کشور آفریقایی، 40 کشور آسیایی، 26 کشور آمریکای لاتین و حوزه کارائیب و یک کشور اروپایی (بلاروس) 120 عضو جنبش عدم تعهد را تشکیل می‌دهند.

17 کشور و 10 سازمان از جمله سازمان ملل، سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه آفریقا و اتحادیه عرب نیز اعضای ناظر این جنبش را تشکیل می‌دهند.

نظام جمهوری اسلامی ایران از بدو تأسیس جنبش عدم تعهد با توجه به اصول انقلاب اسلامی از جمله اصل "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی"، سیاست خارجی خود را همسو با اهداف جنبش عدم تعهد یافت و  در نخستین فرصت یعنی سال 1358 (اکتبر 1979) در نشست ششم سران در‌ هاوانا به عنوان هشتاد و هشتمین کشور عضو پذیرفته شد و از آن زمان تاکنون همواره در همکاری و هماهنگی با اعضا در تدوین مواضع و تصمیمات جنبش در مسائل و تحولات بین‌المللی نقش فعالی ایفا کرده است.

با توجه به نقش تأثیرگذار جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و شعار این نشست تحت عنوان "صلح پایدار در پرتو مدیریت مشترک جهانی" امید است در دوران ریاست ایران بر این جنبش شاهد تحولات جدی در این سازمان و اثرگذاری آن بر تحولات بین‌‌المللی باشیم.